Benedykt Korczyński to właściciel majątku Korczyn i jeden z głównych bohaterów powieści „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej. Jego rodzina składa się z brata Dominika, który jest tajnym radcą w Rosji, oraz siostry Jadwigi, żony Darzeckiego. Starszy brat Benedykta, Andrzej, zginął w powstaniu styczniowym.
Cechy charakteru Benedykta
Benedykt to człowiek, który pamięta czasy sprzed powstania, kiedy to panowało zbratanie wszystkich stanów oraz czas patriotycznych porywów i wielkiego bohaterstwa. Jednakże, on sam należy do innych czasów, w których towarzyszy ciężka, żmudna praca oraz walka o utrzymanie ziemi w swoich rękach. Często zazdrości swojemu zmarłemu bratu Andrzejowi, który zginął jako bohater, a sam jest zmęczony, znużony oraz pochłonięty bez reszty obowiązkami gospodarza, męża oraz ojca.
Benedykt to silny, uparty i bardzo przywiązany do ziemi człowiek, który ceni ludzi, którzy jak on ciężko pracują, jak na przykład Martę. Jednak, nie ma odwagi skrytykować innych, jak na przykład Darzeckiego. Jego życie to nie kończące się kłopoty, a rozdrażnienie i zmartwienia czasem sprawiają, że zwraca się przeciwko ludziom mającym podobne idee, jak na przykład Bohatyrowiczom.
Benedykt bez reszty poświęca się ziemi oraz dba o wykształcenie swojego syna, z którym w końcu odnajduje wspólny język.
Charakterystyka bohaterów powieści „Nad Niemnem” – Benedykt i Emilia Korczyńscy
Benedykt Korczyński
Benedykt Korczyński to jeden z najbardziej pozytywnych bohaterów powieści „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej. Jest on przedstawicielem starszego pokolenia pozytywistów. Jednakże, w trakcie akcji przeżywa wewnętrzną przemianę i powraca do dawnych ideałów braterstwa z niższymi stanami, o których zapomniał borykając się z problemami związanymi z polityką zaborcy. Niestety, jest niezrozumiany przez swoją żonę i prawdziwą życiową partnerką staje się jego krewna, Marta.
Cechy charakteru Benedykta
Benedykt jest silnym, upartym i bardzo przywiązanym do ziemi człowiekiem, który ciężko pracuje i dba o swoją rodzinę. Ceni ludzi, którzy podobnie jak on, ciężko pracują. Jednak, czasem z powodu rozdrażnienia i zmartwień zwraca się przeciwko ludziom mającym podobne idee.
Emilia Korczyńska
Emilia Korczyńska to żona Benedykta. Jest kolejnym wcieleniem „żony modnej”, jednak w nowych, popowstaniowych warunkach jej sylwetka jest kreślona z mniejszym rozmachem. Emilia żyje w świecie romansów, które czyta jej Teresa Plińska, niegdyś nauczycielka Leoni, dziś dama do towarzystwa.
Cechy charakteru Emilii
Pani Korczyńska czuje się samotna, niezrozumiana i niekochana przez męża, którego uważa za mało wrażliwego i dalekiego od miłosnych porywów. Jest rozkapryszoną hipochondryczką, która wymyśla sobie choroby, na które wcale nie choruje. Często cierpi i jest niezadowolona z życia. Ma skłonności do ataków histerii, w których więcej jest pozy i udawania niż prawdy. Niestety, nie stara się zbliżyć do męża, a nawet nie rozumie własnych dzieci.
Teresa Plińska
Teresa Plińska to jedna z postaci powieści „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej. Jest pozbawiona wdzięku, naiwna, skłonna do wzruszeń i pełna nieuzasadnionej wiary w to, że nagle zjawi się romansowy amant i obdarzy ją uczuciem. Orzeszkowa przedstawia ją jako osobę bezkrytyczną, bezczynną, bierną oraz uzależnioną od Korczyńskich, co prowadzi do pustego i smutnego życia pełnego upokorzeń. Teresa jest przedmiotem żartów i kpin, a Orzeszkowa wykreowała ją, by pokazać, jakie negatywne konsekwencje niosą za sobą naiwność i brak samodzielności.
Przeciwieństwo Teresy – Justyna Orzelska
Postacią kontrastującą z osobą Plińskiej jest Justyna Orzelska. Justyna mieszka w Korczynie wraz z ojcem Ignacym, jest cioteczną siostrzenicą Benedykta i nie posiada majątku. Pomaga Martę w gospodarstwie. W odróżnieniu od Teresy, Justyna potrafi osiągnąć szczęście pomimo podobnej sytuacji życiowej. Jest postacią bardziej samodzielną, odważną i zdeterminowaną.
Ewolucja postaci Justyny Orzelskiej
Od naiwnej podlotki do odważnej kobiety
Justyna Orzelska to postać powieści „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej, która przeszła ewolucję od naiwnej, głupiutkiej podlotki zakochanej w Zygmuncie Korczyńskim, do odważnej, niezależnej, odpowiedzialnej, pewnej siebie i rozsądnej kobiety.
Atuty Justyny
Jednym z atutów Justyny jest jej poczucie własnej wartości, a jednocześnie świadomość miejsca w hierarchii domowników i gości Korczyna. Wie, że dla modnych paniczów może być jedynie maskotką służącą rozrywce, dlatego świadomie wybiera prawdziwe uczucie Jana Bohatyrowicza. Jest dumna, pewna siebie i chce być niezależna, co osiąga dzięki ciężkiej pracy i nabywaniu nowych umiejętności, jak nauka pracy przy żniwach.
Cechy charakteru Justyny
Justyna umie właściwie oceniać ludzi i dla niej wszyscy są równi. Rozróżnia jedynie ludzi dobrych i złych, uczciwych i oszustów. Jest uczciwa, szczera i szlachetna. Darzy Benedykta i Martę szacunkiem i miłością, nie boi się pracy i potrafi być odpowiedzialna.
Charakterystyka bohaterek powieści „Nad Niemnem” – Eliza Orzeszkowa
Justyna Orzelska
Jest to postać ciekawa o tyle, że przeszła ewolucję: od naiwnego, szczerego, ale głupiutkiego podlotka – kiedy to przeżyła miłość do Zygmunta Korczyńskiego – do odważnej, niezależnej, odpowiedzialnej, pewnej siebie i rozsądnej kobiety. Niewątpliwym atutem Justyny jest poczucie własnej wartości, a jednocześnie świadomość miejsca w hierarchii domowników i gości Korczyna. Panna Orzelska wie, że dla modnych paniczów w stylu Zygmunta Korczyńskiego czy Teofila Różyca może być jedynie maskotką, służyć rozrywce. Świadomie wybiera głębokie, szczere i prawdziwe uczucie Jana Bohatyrowicza. Jest dumna, pewna siebie i chce być niezależna. Wie, że nie da się tego osiągnąć inaczej, jak tylko pracując, nabywając wciąż nowe umiejętności. Dlatego oprócz gry na pianinie, Justyna uczy się pracy przy żniwach. Umie właściwie oceniać ludzi, dla niej naprawdę wszyscy są równi. Rozróżnia jedynie ludzi dobrych i złych, uczciwych i oszustów. Jest uczciwa, szczera i szlachetna. Darzy Benedykta i Martę szacunkiem i miłością. Justyna nie boi się pracy.
Marta Korczyńska
Kuzynka Benedykta, najbardziej pracowita ze wszystkich postaci powieści. Prowadzi dom, nadzoruje gospodarstwo, wycała dzieci Korczyńskich. Marta również w trakcie swego życia bardzo się zmieniła: zakochana w Anzelmie Bohatyrowiczu była niedaleka od poślubienia go, ostatecznie zrezygnowała z tego kroku obawiając się drwin z powodu niskiej pozycji społecznej męża i ciężkiej pracy. Tymczasem praca towarzyszyła jej odtąd bez przerwy, a w zamian za uniknięcie kpin, dotknęła ją samotność i brak miłości. Mimo to Marta nie jest pesymistką. To silna, zdecydowana, energiczna kobieta nie roztkliwia się ani nad sobą, ani nad innymi domownikami. Pod maską pokrzykującej, dyrygującej służbą, zapracowanej i gderliwej kobiety, kryją się: wrażliwość, dobroć, miłość zwłaszcza do dzieci, poświęcenie i oddanie.
Marta Korczyńska
Marta jest życiową partnerką Benedykta, towarzyszy mu w pracy, zna i podziela jego zmartwienia, boryka się z tymi samymi problemami. Kiedy dzieci, Witold i Leonia, dorastają, Marta zaczyna się czuć niepotrzebna. Dlatego bardzo ją wzrusza prośba Benedykta, by nie przenosiła się do Bohatyrowicz i jego zapewnienie o wartości pracy, którą Marta wykonuje. Początkowo Marta nieufnie odnosi się do przyjaźni Justyny i Jana. Ocenia według siebie. Obawia się, że Orzelska rozkocha w sobie Bohatyrowicza, ale za niego nie wyjdzie. Kiedy przekonuje się o sile charakteru i miłości Justyny całym sercem popiera jej zamiar małżeństwa z Janem.
Witold Korczyński
Witold – syn Korczyńskich, uczeń szkoły agronomicznej. Pasjonuje go nauka, postęp oraz pozytywistyczne idee pracy organicznej i pracy u podstaw. Obawia się, by rodzice nie wycali Leoni na salonową lalkę. Przyjaźni się z Marynią Kirłówną, która pomaga matce w gospodarstwie i uczy wiejskie dzieci. Witold nie może zrozumieć ignorancji i obojętności Różyca (który ma jeszcze majątek ziemski) wobec spraw gospodarskich. Szanuje ojca, który całe życie poświęcił utrzymaniu majątku i pracy w gospodarstwie.
Postacie związane z Korczynem:
Państwo Darzeccy
Jadwiga Darzecka, siostra Benedykta, i jej mąż to bogaci ludzie, których dzieci dorastają w przekonaniu, że arystokratyczne pochodzenie czyni je wyjątkowymi i lepszymi od innych. Córki wychowywane są na damy, czyli salonowe lalki, które kiedyś staną się całkowicie uzależnione od mężów. Państwo Darzeccy chwalą się swoim bogactwem i darzą Benedykta szacunkiem tylko ze względu na jego pieniądze. Darzecki przyjeżdża do Benedykta po pieniądze, które stanowią posag jego żony Jadwigi. Mimo że Korczyński prosi o kilka tygodni zwłoki, a Darzecki potrzebuje ich na nowy, zbytkowny przedmiot, nie zgadza się na poczekanie. Nie interesuje go sytuacja polityczna kraju, a jedynie jego własna korzyść.
Witold Korczyński
Syn Korczyńskich, uczeń szkoły agronomicznej. Pasjonuje go nauka, postęp oraz pozytywistyczne idee pracy organicznej i pracy u podstaw. Chce unowocześniać metody pracy i uczyć chłopów posługiwania się maszynami rolniczymi. Witold zbliża się bardzo do Bohatyrowiczów, odbywa długie rozmowy z Anzelmem, który stwierdza, że Witold jest bardzo podobny do poległego w powstaniu Andrzeja. Mimo konfliktów z ojcem potrafi porozumieć się z nim. Wspólnie z ojcem płyną na Mogiłę powstańców, co pokazuje, że wiele ich łączy.
Marta Korczyńska
Kuzynka Benedykta, najbardziej pracowita ze wszystkich postaci powieści. Prowadzi dom, nadzoruje gospodarstwo i zajmuje się dziećmi Korczyńskich. Marta towarzyszy Benedyktowi w pracy, zna i podziela jego zmartwienia, boryka się z tymi samymi problemami. Kiedy dzieci Witold i Leonia dorastają, Marta zaczyna się czuć niepotrzebna. Mimo to, Benedykt prosi ją, by nie przenosiła się do Bohatyrowicz i zapewnia ją o wartości jej pracy. To silna, zdecydowana, energiczna kobieta, która nie roztkliwia się ani nad sobą, ani nad innymi domownikami. Pod maską pokrzykującej, dyrygującej służbą, zapracowanej i gderliwej kobiety, kryją się wrażliwość, dobroć, miłość zwłaszcza do dzieci, poświęcenie i oddanie
Postacie powieści
Postacie związane z Korczynem:
- Justyna Orzelska
- Teresa Plińska
- Marta Korczyńska
- Witold Korczyński
- Państwo Darzeccy
Mieszkańcy Olszynki (majątek sąsiadujący z Korczynem):
- Maria Kirłowa
- Bolesław Kirło
Opis postaci:
Justyna Orzelska to jedna z pierwszych polskich emancypantek w literaturze. Jest odważna, niezależna i konsekwentna. Potrafi dokonywać wyborów i dążyć do swoich celów. Teresa Plińska natomiast jest naiwna i bezradna, jej życie to puste upokorzenia.
Marta Korczyńska towarzyszy mężowi w pracy na roli i prowadzeniu gospodarstwa. Jest pracowita, ale czasem czuje się niepotrzebna. Witold Korczyński jest pasjonatem nauki i chce unowocześniać metody pracy rolniczej. Państwo Darzeccy to bogaci sąsiedzi Korczyńskich, którzy chcą sprzedać las z grobem powstańców.
Maria Kirłowa jest żoną Bolesława Kirły, który nie zajmuje się gospodarstwem. Maria jest pracowita i niezależna, prowadzi całe gospodarstwo. Namawia Teofila Różyca, aby porzucił nałogi i osiedlił się na wsi. Bolesław Kirło jest natomiast żartownisiem, który lubi plotkować.
Zygmunt – bohater bez korzeni i wartości
Zygmunt, główny bohater opisu, jest człowiekiem o braku korzeni i wartości. Nie szanuje narodowych tradycji i tych, którzy za nie walczyli. Jego postawa wobec otaczającego krajobrazu jest pełna pogardy, uważając go za nudny i monotonny.
Historia miłosna i nieszczęśliwy związek z Klotyldą
W młodości Zygmunt zakochał się w Justynie, lecz jego matka przeszkodziła w ich związku. Podporządkowany matce syn łatwo zgodził się na wybór odpowiedniej żony, jaką była Klotylda. Niestety, związek ten okazał się nieszczęśliwy, gdyż Zygmunt ciągle marzy o Justynie i nie darzy uczuciem swojej żony.
Brak wartości i poczucia sensu życia
Zygmunt to pseudo-artysta, którego życie jest pozbawione sensu i celu. Nie ma swoich korzeni i miejsca, czuje się obco za granicą i odczuwa nudę. Brak mu zasad i kanonu wartości, którymi mógłby się kierować w życiu.
Destrukcyjne zachowanie wobec żony i matki
Zygmunt nie szanuje swojej żony i prowadzi wobec niej destrukcyjne zachowanie, co tylko pogłębia jego nieszczęście. Rani również swoją matkę, nazywając ojca szaleńcem.
Całość opisu ukazuje postać człowieka, który nie potrafi odnaleźć się w życiu, jest pozbawiony korzeni, wartości i celu. Jego zachowanie jest destrukcyjne wobec bliskich mu osób.
Postacie negatywne w powieści
Pani Emilia i Teofil Różyc
Pani Emilia to postać, która zrzuciła wszystkie obowiązki na barki swojej żony. Bywa złośliwa i dokuczliwa, ale jednocześnie potrafi schlebiać i jest ulubieńcem swojej żony. Nie ma natomiast wspólnego języka z Benedyktem, ponieważ nie zna się na gospodarstwie.
Teofil Różyc to krewny Kirłów, Polak, który większość życia spędził za granicą. Jest samolubem i egoistą, uważając się za lepszego od swoich szlacheckich przyjaciół. Traktuje wszystkich wokół z pobłażaniem i lekceważeniem. Jest amoralny i nie interesuje go los kraju ani własny majątek ziemski. Jego wrażliwość osłabła, a zmęczony hulaszczym życiem osiągnął granicę, za którą jest już tylko pustka i nuda. Uważa, że Justyna zostanie jego kochanką, ponieważ ma jeszcze resztki majątku, które może jej ofiarować.
Brak celu życia i poczucia przynależności
Teofil Różyc to postać, której życie jest pozbawione celu i sensu. Nie ma własnego domu, bliskich ani poczucia przynależności. Jego zachowanie i poglądy są amoralne, a jego jedyną nadzieją na silniejsze wrażenia jest morfina. Wszędzie czuje się źle i obco.
Krewni Kirłów związani z Olszynką
Krewni Kirłów związani z Olszynką, tak jak Teofil Różyc, to postacie negatywne. Nie interesują się losami kraju ani własnym majątkiem ziemskim. Są samolubami i egoistami, którzy traktują innych z pobłażaniem i lekceważeniem. Ich postawy i zachowania są amoralne, a ich życie pozbawione sensu i celu.
Postacie w powieści „Lalka”
Justyna Łęcka
Justyna Łęcka to postać skazana na cierpienie i rozpacz, ponieważ jest całkowicie zależna od męża. Niemniej jednak, w swojej sytuacji nie traci godności i zachowuje swoją wrażliwość. Mimo wszystko, wydaje się, że nigdy już nie zazna prawdziwej miłości.
Zaścianek Bohatyrowiczów
Jan Bohatyrowicz to młody człowiek, którego ojciec zginął w powstaniu, a matka wychowała go na pracowitego i uczciwego człowieka. Janek nie jest bohaterem pełnym tupetu i bezczelności, tak jak inni bohaterowie powieści. Jest wrażliwy, szczery i szanuje kobiety. Wiele czasu spędza z Anzelmem, co pozwala mu poznać historię swojego rodu i świadomość swego szlachectwa. Powstańcza Mogiła to dla niego symbol najpiękniejszych narodowych cech Polaków i wielkiej tragedii narodowej.
Skromny i dobry człowiek
Jan to skromny i dobry człowiek, który szanuje zdanie i decyzje swojej żony oraz mieszkanek Bohatyrowiczów. Dzięki ciężkiej pracy zdobył poczucie pewności siebie i świadomość własnej wartości. Justyna właściwie ocenia jego zalety i z pewnością się nie zawiedzie na swoim mężu.
Postacie w powieści „Lalka”
Anzelm Bohatyrowicz
Anzelm Bohatyrowicz to stryj Janka, przyjaciel Andrzej Korczyńskiego i uczestnik powstania. Chociaż cudem uniknął śmierci, to został ciężko ranny i nigdy zupełnie nie wyzdrowiał. Był zakochany w Marcie Korczyńskiej, jednak ich związek nie był udany. Mimo to Anzelm nadal kocha Martę, co ujawnia się w jego rozmowach z Justyną.
Obudzenie miłości do ziemi i ojczyzny
Anzelm umiał obudzić w Janie miłość do ziemi i ojczyzny. Wraz z nim pływał na Mogiłę powstańców i opowiedział chłopcu dzieje swojego rodu, aby Jan jako mężczyzna pamiętał o swoim szlachectwie i naśladował wspaniałych przodków.
Partner w sporze między Korczynem i zaściankiem
Anzelm partnerował Benedyktowi w sporze między Korczynem i zaściankiem. Był spokojny i opanowany, nie próbując usprawiedliwiać Fabiana, ale przypominając o dawnych czasach, kiedy między Polakami istniała mocna więź i poczucie wspólnoty.
Symbolem ponownego zespolenia Polaków
Ostateczne pojednanie Anzelma i Benedykta jest symbolem ponownego zespolenia Polaków. Mieszkańcy Bohatyrowiczów to społeczność stworzona na wzór Dobrzyna z „Dziadów” Mickiewicza.
Społeczność Bohatyrowiczów
Społeczność Bohatyrowiczów to grupa ludzi, którzy chętnie przyjmują nowych członków do swojego grona. Są przyjaźnie nastawieni do innych, w odróżnieniu od mieszkańców okolicznych dworków.
Test wspólnej pracy
Zanim Justyna na dobre wejdzie w ich społeczność, przechodzi swoisty „test” wspólnej pracy.
Gościnni, serdeczni, bezpośredni
Mieszkańcy społeczności Bohatyrowiczów są gościnni, serdeczni i bezpośredni. Zaczną rodowe tradycje i są bardzo przywiązani do ziemi oraz mają silne poczucie własnych korzeni.
Mieszkańcy Osowiec
Orzeszkowa przedstawiła postać Zygmunta Korczyńskiego jako kosmopolitę, ignoranta w sprawach narodowych, zepsutego i niemoralnego człowieka. Jednocześnie pokazała, jak ludzie, którzy odrzucili swoje korzenie i kanony wartości, stają się zmęczeni, zniechęceni i nieszczęśliwi.
Andrzejowa Korczyńska
Andrzejowa Korczyńska to bohaterka, która bez reszty poświęciła się pielęgnowaniu wspomnień o mężu. Orzeszkowa nie podaje jej imienia, pisze o niej „Andrzejowa”, co dowodzi, że dla tej bohaterki związek z mężem ciągle jest żywy. Mimo że mąż jest dla niej ideałem i rozumie, o co walczył i dlaczego zginął (wolność, równość, niepodległość), nie pozwoliła Zygmuntowi ożenić się z piękną, ale ubogą Justyną.
Widocznie sama nie do końca podzielała mężowskie poglądy, skoro nie udało jej się zaszczepić w Zygmuncie patriotyzmu, szacunku wobec innych, szczerości i zdolności do głębokich, stałych uczuć. Jest zrozpaczona postępowaniem syna, ale niestety nie ma na niego żadnego wpływu.
Zygmunt Korczyński
Zygmunt Korczyński to syn Andrzeja Korczyńskiego. Nie pamięta ojca i większość czasu spędza za granicą. Orzeszkowa przedstawia go jako kosmopolitę, ignoranta w sprawach narodowych, zepsutego i niemoralnego człowieka, który nie ma szacunku dla narodowych wartości i tych, którzy za nie polegli.
Rodzina Bohatyrowiczów
Swój rodowód Bohatyrowicze wywodzą od Jana i Cecylii (ona była szlachcianką, on pochodził z niższego stanu), którzy osiedlili się w puszczy i ciężką pracą zdołali przekształcić część niedostępnego lasu w bogatą osadę. Zygmunt August, odwiedziwszy ten zakątek podczas polowania, miał w dowód uznania za ich wysiłek nadać Janowi i Cecylii szlachectwo.
Bohatyrowicze przede wszystkim pracują. Ich dzień składa się z szeregu obowiązków, które wykonują chętnie i z radością. Są wzorowymi gospodarzami, co widać w zaścianku na każdym kroku: przytulne chaty, dobrze utrzymane ogrody, uśmiechnięci ludzie to oznaki dostatku i szczęścia, które panują w osadzie.
Orzeszkowa przedstawia Bohatyrowiczów jako wzorową społeczność nowych czasów, w których bohaterstwo walki zostało zastąpione bohaterstwem pracy. Pisarka prezentuje wiele opisów ich pracy: Bohatyrowicze wspólnie pracują, nawzajem sobie pomagają, przy pracy śpiewają, jakby wysiłek włożony w każdy gest nie był powodem zmęczenia, a radości.
Źródła informacji odniesienia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Nad_Niemnem
