Pierwodruk powieści „Lalka” autorstwa Bolesława Prusa ukazał się w odcinkach w „Kurierze Codziennym” w latach 1887-1889. Wydanie osobne zostało opublikowane w Warszawie w 1890 roku. Według samego autora, celem powieści było przedstawienie „polskich idealistów na tle społecznego rozkładu”. Prus dążył do uchwycenia momentu wielkiego cywilizacyjnego przełomu, ukazując całość zmian społecznych, politycznych, światopoglądowych oraz przemian w systemie wartości, jakie zachodziły w ówczesnym społeczeństwie.
„Lalka” to powieść, która stanowi najdojrzalszy przejaw dziewiętnastowiecznego realizmu w literaturze polskiej, zwanego także realizmem krytycznym. Powieść ta posiada wszystkie cechy charakterystyczne dla tego typu dzieł literackich.
Źródło odniesienia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lalka_(powie%C5%9B%C4%87)
Charakterystyka długiego utworu epickiego
Struktura
Utwór epicki jest pisany prozą i ma fabularną formę. Jego struktura jest skomplikowana i składa się z:
- konkretnego czasu, mającego odniesienia do wydarzeń historycznych
- dokładnie przedstawionych miejsc akcji
- kreacji bohaterów o wyraźnie zarysowanej osobowości, reprezentatywnych dla swojej warstwy społecznej i pokolenia, których postępowanie jest motywowane przez czynniki zewnętrzne, psychologiczne oraz biologiczne
- wielowątkowej fabuły, składającej się z wątku głównego i pobocznych, opartych na zdarzeniach o wysokim stopniu prawdopodobieństwa
- świata przedstawionego, który jest panoramicznym obrazem życia, opisanego szczegółowo i ukazanego tak, by stworzyć iluzję bezpośredniego obcowania z rzeczywistością
- narratora obiektywnego, wszechwiedzącego, którego rola maleje na rzecz bohaterów, a narrację zastępują obrazy, sceny, dialogi oraz coraz bardziej skomplikowana sfera znaków i znaczeń
Styl i język
Długi utwór epicki charakteryzuje się bogactwem środków stylistycznych, zarówno w narracji, jak i w dialogach i monologach wewnętrznych. Język jest staranny, precyzyjny, a opisy są oparte na studiach z natury i rzetelnych obserwacjach.
Lalce Bolesława Prusa – powieść realizmu krytycznego
Krytyczne nastawienie autora
Lalce, powieść Bolesława Prusa, stanowi wyraz krytycznego nastawienia autora do przedstawionej rzeczywistości. Prus w swoim dziele piętnuje pozostałości feudalizmu, konserwatyzm arystokracji, nędzę proletariatu, bezwzględność, chciwość, bogacenie się kosztem innych.
Na tle rozkładu społecznego ukazani są bohaterowie, którzy chcą coś zmienić, marnując swoje możliwości i wysiłki, lecz spotykają się z niezrozumieniem i dezaprobatą środowiska.
Struktura powieści
Lalce to powieść o elastycznej, swobodnej strukturze, pozbawionej ścisłych rygorów. Obejmuje wiele zjawisk życiowych i ogromny materiał poznawczy, który zostaje przetworzony w swoisty sposób.
Obok omówionych wcześniej, powieść ma swoje własne cechy strukturalne.
