Rozprawka jest formą dłuższej wypowiedzi, którą chętniej wybierają maturzyści zdający egzamin w Formule 2015 niż interpretację wiersza. Nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy jest ona prostsza do napisania. W niniejszym artykule przedstawimy sposób przygotowania planu rozprawki oraz zwrócimy uwagę na kwestie, które mogą przyczynić się do utraty punktów na egzaminie.

Aby napisać dobrą rozprawkę na maturze, należy wziąć pod uwagę podstawowe wymagania. Oto lista kryteriów, za które zdobywa się punkty:

Kryteria oceny rozprawki

Aby napisać dobrą rozprawkę na maturze, trzeba spełnić wiele kryteriów, które będą wpływać na ocenę. Oto niektóre z nich:

1. Spójność kompozycyjna

Ważne jest, aby rozprawka była logicznie zbudowana i miała spójną kompozycję. Powinna składać się z wstępu, rozwinięcia i zakończenia, a także mieć podział na sensowne i funkcjonalne akapity. Dodatkowo, ważne są poprawne połączenia między zdaniami i akapitami.

jak napisać rozprawkę na maturze 2023 schemat przydatne słownictwo

2. Styl wypowiedzi

Styl wypowiedzi ma duże znaczenie dla odbioru tekstu. Im bardziej poprawnym i urozmaiconym językiem zostanie napisana rozprawka, tym lepiej. Warto zadbać o to, aby styl był estetyczny i czytelny.

3. Poprawność językowa

Poprawność językowa to kolejny ważny aspekt oceny rozprawki. Należy zwrócić uwagę na ortografię, poprawność składniową, fleksję oraz interpunkcję. Błędy w tych obszarach mogą wpłynąć negatywnie na ocenę.

4. Plan rozprawki

Budowa rozprawki jest kluczowa dla uzyskania dobrej oceny. Dlatego też warto zadbać o to, aby plan rozprawki był przejrzysty i czytelny. Przed rozpoczęciem pisania warto stworzyć schemat, w którym określimy, jakie elementy wypowiedzi zawrzemy w poszczególnych jej częściach. Taki plan ułatwi nam przygotowanie tekstu i pozwoli na logiczny wywód.

CZYTAĆ: Do czego zdolny jest człowiek, na wybranych przykładach

Wstęp do rozprawki to ważny element, który pozwala na wprowadzenie czytelnika w tematykę naszej pracy. Warto w nim zarysować temat, określić ogólną problematykę oraz sformułować tezę lub hipotezę odnoszącą się do zagadnienia lub pytania postawionego w poleceniu. Dzięki temu czytelnik od razu zrozumie, o czym będziemy pisać i jakie argumenty zostaną przedstawione w dalszej części pracy.

Rozwinięcie to kluczowa część rozprawki, w której przedstawiasz argumenty, które popierają tezę lub odnoszą się do hipotezy postawionej we wstępie. Warto, aby w rozwinięciu znalazły się co najmniej dwa argumenty, a każdy z nich powinien być przedstawiony w osobnym akapicie. Pamiętaj, żeby do każdego argumentu podać przykłady, które go uwiarygodnią.

Jeśli w rozprawce postawiłeś hipotezę, to musisz skonfrontować argumenty za i przeciw. Jeśli natomiast w tezie przedstawiłeś swoje wyjściowe założenie, to w rozwinięciu podajesz jedynie argumenty, które je wspierają. Im więcej argumentów przedstawisz, tym lepiej.

Przy pisaniu rozprawki warto pamiętać, że spójność i logiczność wywodu są kluczowe. Powinno być jasno i przejrzyście przedstawione, jakie argumenty popierają Twoją tezę lub hipotezę.

Zakończenie to ostatnia część rozprawki, w której podsumowujesz temat, przypominasz tezę ze wstępu lub dokonujesz wyboru między odmiennymi stanowiskami dotyczącymi hipotezy. Ważne jest, aby w zakończeniu krótko przywołać kluczowe argumenty, które poparły Twoje stanowisko.

Możesz także wskazać kwestie do dalszej refleksji związane z tematem, które mogą być interesujące dla czytelnika. Pamiętaj jednak, żeby nie wprowadzać nowych argumentów ani nie powtarzać tego, co już zostało powiedziane w rozprawce.

Warto zakończyć rozprawkę mocnym akcentem, który podsumuje całość i pozostawi wrażenie na czytelniku.

Najlepiej umieścić zakończenie na końcu rozprawki, ponieważ w ten sposób wyeksponujesz ten ważny fragment swojej wypowiedzi.

Tworzenie rozprawki

Tworzenie dobrej rozprawki zależy od tematu oraz twojego stanowiska dotyczącego danego problemu, jak i kontekstu, który zamierzasz wykorzystać. Niezależnie od tematu, warto jednak pamiętać o kilku ważnych zadaniach:

CZYTAĆ: Motyw miłości w literaturze, konteksty z różnych epok

1. Sformułowanie stanowiska

Postawienie tezy lub hipotezy we wstępie jest kluczowe. Rozważ problem zawsze w odniesieniu do kluczowego pytania lub zagadnienia sformułowanego w poleceniu. Należy odnieść się zarówno do fragmentów utworu, jak i wiedzy z innych tekstów. Ważne jest, aby przy każdym z argumentów uwzględnić także przykłady innych postaci, autorów, utworów. Nie zapominaj o tym, aby podawać argumenty, a nie tylko przykłady.

2. Omówienie fragmentów utworu

Podczas pisania rozprawki ważne jest omówienie przywołanego fragmentu utworu w odniesieniu do pytania lub tezy postawionej na początku. Trzeba zwracać uwagę na uporządkowanie tekstu, połączenie akapitów oraz logiczne prowadzenie wypowiedzi. Po napisaniu warto przeczytać tekst jeszcze raz, spróbować wyeliminować niezręczności językowe oraz sprawdzić interpunkcję. Należy również upewnić się, że nie ma w rozprawce błędów rzeczowych.

3. Przydatne słownictwo

Rozprawka powinna być napisana stylem naukowym. Dobrze dobrana frazeologia i słownictwo naukowe mogą pomóc w uzyskaniu wyższej oceny. Warto korzystać z synonimów oraz unikać powtarzania tych samych słów w tekście.

Pisanie rozprawki na maturze wymaga od ucznia sporej wiedzy i umiejętności w zakresie języka polskiego. Należy pamiętać o sformułowaniu stanowiska wraz z hipotezą lub tezą, odniesieniu się do fragmentów utworu oraz omówieniu argumentów. Warto również korzystać z bogatego słownictwa i unikać powtarzania tych samych słów w tekście. Dbałość o poprawność językową, spójność i logiczność wywodu są kluczowe dla uzyskania dobrej oceny.

Prezentacja własnego stanowiska

W rozprawce ważne jest prezentowanie własnego stanowiska, jednak należy pamiętać o zachowaniu neutralności w prezentacji argumentów. Oto kilka przykładów zwrotów, które mogą pomóc w prezentacji własnego stanowiska:

Wstęp

Temat ten był ważny w epoce…
Temat ten był podejmowany przede wszystkim przez…
Czy można uznać za prawdziwe stwierdzenie, że…
Uważam, że…

Rozwinięcie

Na początku rozważań warto zaznaczyć…
W tym miejscu warto przywołać przykład…
Jak pokazuje przykład…
Można więc wyciągnąć wniosek…
Kolejnym zagadnieniem jest…
Nie można zapominać…
Z jednej strony, z drugiej natomiast…

CZYTAĆ: Wykaż różnice, jakie zachodzą pomiędzy powieścią Bolesława Prusa pt. ,,Lalka" filmową adaptacją w reżyserii Wojciecha Hasa

Zakończenie

Podsumowując…
Jak wynika z powyższych rozważań…
Reasumując…
Przywołane argumenty potwierdzają tezę, że…

Przykłady rozprawek z wcześniejszych matur

Praktyka czyni mistrza. Przeanalizuj tematy z ostatnich lat matur i zastanów się, jak sobie z nimi poradzić:

2016: „Dziady cz. IV” Adam Mickiewicz — Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia?
2017: „Ziemia, planeta ludzi” Antoine de Saint-Exupéry — Praca — pasja czy obowiązek?
2018: „Lalka” Bolesław Prus — Tęsknota — siła niszcząca czy budująca ludzkie życie?
2019: „Dziady” cz. III Adam Mickiewicz — Czym dla człowieka może być wolność?
2020: „Wesele” Stanisław Wyspiański — Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu?
2021: „Ziemia obiecana” Władysław Stanisław Reymont — Miasto — przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi?, „Lalka” Bolesław Prus — Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu?, „Cudzoziemka” Maria Kuncewiczowa — Czy człowiek sam decyduje o swojej przyszłości?
2022: „Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz — Czym dla człowieka może być tradycja?, „Noce i dnie” Maria Dąbrowska — Kiedy relacja z drugim człowiekiem staje się źródłem szczęścia?