„Iliada” to starożytny epos, którego autorstwo przypisywane jest greckiemu poetowi, Homerowi. Ten epicki poemat, datowany na VIII lub VII wiek przed naszą erą, jest jednym z najważniejszych dzieł w literaturze starożytnej Grecji, obok „Odysei”. Opowiada on o wydarzeniach, które miały miejsce podczas ostatniego roku wojny trojańskiej. Jest to opowieść o heroicznych czynach i losach greckich bohaterów, w tym Achillesa, Agamemnona i Hektora, oraz o tragicznych wydarzeniach, które doprowadziły do upadku Troi. „Iliada” jest uważana za jeden z najważniejszych zabytków literatury światowej oraz kluczowe dzieło kultury antycznej.
Iliada – Księga I – VII Iliady Homera w skrócie
Księga I. Zaraza. Gniew
W pierwszej księdze Iliady, autor, Homer, zwraca się do bóstw z prośbą o natchnienie w opisywaniu gniewu Achillesa i jego skutków. Spór pomiędzy Agamemnonem i Achillesem zakończył się decyzją Achillesa o nieuczestniczeniu w dalszej walce.
Agamemnon upodobał sobie córkę kapłana Apollina, Chryzesa. Za ten czyn Apollo zesłał na greckich wojowników zarazę, która trwała 9 dni i dziesiątkowała armię, póki wódz nie zwrócił Chryzeidy ojcu. Jednak Achilles wytknął mu to, a Agamemnon nakazał swoim heroldom odebranie Achillesowi jego branki Bryzeidy. Obrażony bohater poprosił swoją matkę, boginię morską Tetydę, o wstawiennictwo u Zeusa, aby ukarać króla. Grecy mieli przegrywać, póki między skłóconymi bohaterami nie zapanuje zgoda.
Podsumowanie wydarzeń:
- Agamemnon upodobał sobie córkę kapłana Apollina, Chryzesa
- Za ten czyn Apollo zesłał na greckich wojowników zarazę, która trwała 9 dni
- Wódz zwrócił Chryzeidę ojcu, a Achilles wytknął mu jego postępowanie
- Agamemnon nakazał odebranie Achillesowi jego branki Bryzeidy
- Achilles poprosił swoją matkę, boginię morską Tetydę, o wstawiennictwo u Zeusa, aby ukarać króla
Księga II. Sen. Próba. Katalog
W drugiej księdze Iliady, Zeus zsyła Agamemnonowi sen, nakazujący mu uderzyć na Troję. Następnie zostaje zwołana narada w celu wybadania nastrojów panujących w wojsku. Agamemnon wygłasza mowę, w której rzekomo opowiada się za przerwaniem oblężenia, zauważając powszechną aprobatę, świadczącą o zniechęceniu żołnierzy wojną.
Podczas zebrania pojawia się żołnierski demagog Tersytes, nawołujący do powrotu. Jednak zostaje poskromiony przez mądrego Odyseusza.
Księga III. Przysięgi. Widok z muru. Pojedynek Aleksandra z Menelaosem
W trzeciej księdze Iliady, po przemówieniach Agamemnona i Nestora, przygotowania do boju zostają podjęte. Agamemnon przygotowuje wojsko i wyrusza do walki bez Achillesa, podczas gdy Trojanie wychodzą pod wodzą Hektora.
Bitwa zostaje jednak przerwana, aby stoczyć pojedynek rozstrzygający między Menelaosem a Parysem – sprawcami wojny. Wynik pojedynku ma zadecydować o zwycięstwie jednej lub drugiej strony. Przed rozpoczęciem pojedynku odbywa się uroczystość zawarcia układu z udziałem Agamemnona, w której zwycięzca ma zabrać Helenę i łupy.
W pojedynku Menelaos pokonuje Parysa, jednak bogini Afrodyta ratuje go w ostatniej chwili i niewidzialnego unosi z pola walki do Troi. Po zniknięciu Parysa, Agamemnon żąda dopełnienia warunków układu, będąc przekonany, że Menelaos jest zwycięzcą.
Podsumowanie wydarzeń:
- Agamemnon przygotowuje wojsko i wyrusza do walki bez Achillesa
- Trojanie wychodzą pod wodzą Hektora
- Bitwa zostaje przerwana, aby stoczyć pojedynek między Menelaosem a Parysem
- Menelaos pokonuje Parysa, ale zostaje uratowany przez boginię Afrodytę
- Agamemnon żąda dopełnienia warunków układu, sądząc że Menelaos jest zwycięzcą
Księga IV. Złamanie przysiąg. Przegląd wojsk Agamemnona
W czwartej księdze Iliady, narrator przedstawia brak zgody wśród bogów, a Hera i Atena nie chcą dopuścić do zakończenia wojny. Agamemnon przeprowadza przegląd swoich wojsk, ale ostatecznie łamie przysięgę, którą złożył Achillesowi, i rozkazuje atakować Troję.
Podsumowanie wydarzeń:
- Narrator przedstawia brak zgody wśród bogów
- Agamemnon przeprowadza przegląd swoich wojsk
- Agamemnon łamie przysięgę złożoną Achillesowi i rozkazuje atakować Tro
Księga V. Przewagi Diomedesa
W piątej księdze Iliady, Hera wymusza na Zeusie obietnicę zagłady Troi, a Atena namawia łucznika trojańskiego, Pandara, by strzelił do Menelaosa i zerwał zawarty wcześniej układ. Konflikt między wojskami wybucha na nowo, a Agamemnon dokonuje przeglądu swojego wojska przed bitwą.
Diomedes, niezwykle zdyscyplinowany wojownik, pokonuje synów Daresa, między innymi Pandara, a także rani Eneasza i boginię Afrodytę. Atakuje również Apolla, ale zostaje upomniany i powstrzymany. Artemida i Leto opatrują rannego Eneasza, a Apollo zachęca Aresa, by pomógł Trojanom. Pomimo licznych rannych, Diomedes kładzie trupem wielu Trojan.
Podsumowanie wydarzeń:
- Hera wymusza na Zeusie obietnicę zagłady Troi
- Atena namawia łucznika trojańskiego, Pandara, by strzelił do Menelaosa i zerwał zawarty wcześniej układ
- Diomedes pokonuje synów Daresa i kładzie trupem wielu Trojan, między innymi Pandara
- Diomedes rani Eneasza i boginię Afrodytę oraz atakuje Apolla
Księga VI. Pożegnanie Hektora z Andromachą
W szóstej księdze Iliady, po opuszczeniu pola walki przez bogów Achajowie uzyskują przewagę. Dochodzi do wymiany zbroi między Glaukosem a Diomedesem. Następnie przedstawiona zostaje wzruszająca scena, w której Hektor żegna się z Andromachą, swoją żoną, przed powrotem na pole walki.
Podsumowanie wydarzeń:
- Bogowie opuszczają pole walki, a Achajowie uzyskują przewagę
- Dochodzi do wymiany zbroi między Glaukosem a Diomedesem
- Hektor żegna się z Andromachą przed powrotem na pole walki
Księga VII. Pojedynek Hektora z Ajasem. Pogrzeb poległych
W siódmej księdze Iliady mieszkańcy Troi składają dary Atenie, a Hektor czyni Parysowi wyrzuty za jego zacanie. Hektor prosi swoją matkę, Hekabe, by wybłagała u Ateny powstrzymanie Diomedesa. Następnie żegna się z żoną Andromachą i synkiem, i wraz z Parysem rusza na pole bitwy.
Pojawienie się Parysa i Hektora wzmaga zapał Trojan, a Hektor wyzywa jednego z Greków na pojedynek, który przyjmuje Ajas Wielki. Mimo zaciętej walki pojedynek pozostaje nierozstrzygnięty. Grecy odrzucają propozycję Trojan, by zakończyć wojnę po zwrocie skarbów zagrabionych wraz z Heleną. Przyjmują jednak propozycję rozejmu, a po zakończonej bitwie odbywa się pogrzeb poległych z obu walczących stron.
Podsumowanie wydarzeń:
- Mieszkańcy Troi składają dary Atenie, a Hektor czyni Parysowi wyrzuty za jego zacanie
- Hektor prosi swoją matkę, Hekabe, by wybłagała u Ateny powstrzymanie Diomedesa
- Hektor żegna się z żoną i synkiem i rusza na pole bitwy z Parysem
- Hektor wyzywa na pojedynek Ajas Wielkiego, który pozostaje nierozstrzygnięty
- Po bitwie odbywa się pogrzeb poległych
Księga VIII. Przerwana bitwa
W ósmej księdze Iliady Zeus zakazuje bogom dalszego udziału w walce. Bitwa trwa do południa, pozostaje jednak nierozstrzygnięta. Zeus waży losy Achajów na wadze przeznaczenia i zapowiada się zwycięstwo Trojan. Ostatecznie obrońcy Troi odnoszą zwycięstwo, rozkładając obóz pod murem chroniącym greckie okręty wraz z nastaniem nocy.
Podsumowanie wydarzeń:
- Zeus zakazuje bogom dalszego udziału w walce
- Bitwa trwa do południa i pozostaje nierozstrzygnięta
- Zeus zapowiada zwycięstwo Trojan
- Obrońcy Troi odnoszą ostateczne zwycięstwo
Księga XI-XVIII Iliady Homera w skrócie
Księga XI. Przewagi Agamemnona
Trzecia bitwa rozpoczyna się korzystnie dla Greków. Opiewane są waleczne czyny Agamemnona. Hektor wkracza na pole bitwy, ale zostaje powstrzymany przez Zeusa. Diomedes, Odyseusz i Ajas stawiają dzielnie opór, jednak nie są w stanie powstrzymać Trojan.
Księga XII. Walka o mur
Próba sforsowania muru na rydwanach przez Trojan nie udaje się. Dopiero rozbicie bramy głazem rzuconym przez Hektora umożliwia wkroczenie Trojan do obozu Achajów.
Księga XIII. Bitwa przy okrętach
Achajowie, wspierani przez Posejdona, przechodzą do natarcia. Pulidam doradza Hektorowi, ale jego sugestie są odrzucane przez rwącego się do boju bohatera. Opisane są także waleczne czyny króla Krety, Idomeneusa.
Księga XIV. Oszukanie Zeusa
Wobec grożącej im klęski, wodzowie achajscy zwołują naradę wojenną. Posejdon, w przebraniu starca, podnosi ich na duchu. Hera uwodzi męża, aby odwrócić uwagę Zeusa od przebiegu bitwy. W tym czasie Posejdon mógłby pomóc Achajom wypchnąć Trojan poza rów i mur.
Księga XV. Powtórne odparcie od okrętów
Zeus, po przebudzeniu, zdaje sobie sprawę, że został oszukany, i wpada w gniew. Rozkazuje, aby Posejdon przestał pomagać Grekom, a Apollo wsparł Trojan. Obrońcy grodu uzyskują przewagę i znajdują się ponownie przy okrętach greckich.
Księga XVI. Śmierć Patroklosa
Patroklos, przyjaciel Achillesa, prosi o pozwolenie na wzięcie udziału w walce, ale Achilles odmawia. Patroklos jednak sam wkracza na pole bitwy i ginie z ręki Hektora. Achilles postanawia pomścić jego śmierć.
Księga XVII. Przewagi Menelaosa
Toczy się zacięta walka o ciało poległego Patroklosa. Menelaos broni zwłok, lecz zostaje pokonany przez Hektora, który zabiera zbroję Achillesa. Na szczęście Ajas zapobiega dostaniu się ciała Patroklosa w ręce wrogów. Hektor wycofuje się z walki, by założyć nową zbroję.
Księga XVIII. Sporządzenie zbroi Achillesa
Po śmierci Patroklosa Achilles wpada w rozpacz. Mimo to pragnie zemsty na Hektorze i zgodnie z przepowiednią wie, że sam również niedługo zginie. Tetyda, matka Achillesa, obiecuje synowi nową, wspaniałą zbroję wykutą przez Hefajstosa.
Przebieg wydarzeń w Iliadzie – część 3
Księga XIX. Wyrzeczenie się gniewu
Tetyda usiłuje skłonić syna do pojednania z Agamemnonem. Achilles zwołuje radę Achajów, na której godzi się z królem, przyjmując od niego dary oraz brankę Bryzeidę, będącą przyczyną ich sporu. Następnie bohater przywdziewa nową zbroję, którą przyniosła mu matka, wsiada na rydwan wojenny i powraca na pole walki. Po drodze rozmawia z końmi, z których jeden, Ksantos, obdarzony ludzkim głosem, przypomina mu przepowiednię o rychłej śmierci.
Księga XX. Walka bogów
Zeus odwołuje swój rozkaz zabraniający bogom udziału w walce. Następują liczne starcia – najpierw pojedynek Achillesa z Eneaszem, którego przed śmiercią uratował Posejdon. Apollo próbuje powstrzymać Hektora przed walką z Achillesem. Achilles gromi Trojan – zabija między innymi brata Hektora, Polydorosa. Ostatecznie dochodzi także do starcia z Hektorem, jednak zostaje ono przerwane przez Apollina.
Księga XXI. Walka nad rzeką
Achilles rusza w pościg za Trojanami, rzucającymi się ze strachu przed nim w nurty rzeki Skamander. Ginie kolejny syn Priama, Likaon. Bóg opływającej Troję rzeki Skamander postanawia utopić Achillesa. Interwencja bogów przynosi ratunek bohatera, bowiem do walki staje Hefajstos w postaci słupa ognia i pokonuje boga rzeki.
Księga XXII. Śmierć Hektora
Trojanie tymczasem uciekają przed Achillesem za mury miasta. Za chwilę ma rozegrać się rozstrzygający pojedynek między Hektorem a Achillesem. Syn Priama oczekuje na przeciwnika przy Skajskiej Bramie. Pojawienie się herosa wzbudza strach Hektora, który rzuca się do ucieczki. Przeciwnicy, ścigając się, trzykrotnie okrążają mury miasta. Tymczasem Zeus waży losy bohaterów. Los Hektora spada do Hadesu. Przed przeznaczeniem nie ma ucieczki, jednak bohaterowie stają do pojedynku, którego wynik dawno został przesądzony. Po krótkim starciu ugodzony w szyję Hektor ponosi śmierć. Achilles przebija nogi zmarłego, przytracza ciało do rydwanu i wlecze je w pyle wokół miasta. Pohańbienie zwłok Hektora następuje na oczach jego matki, ojca i żony.
Księga XXIII. Igrzyska na cześć Patrokla
Po powrocie do obozu Achilles pastwi się dalej nad zwłokami Hektora, w końcu ciska je w pył koło namiotu i opłakuje poległego Patroklosa. Odbywa się stypa na jego cześć. Zgodnie ze zwyczajem Grecy rozpoczynają zbieranie drewna na stos. Odbywa się uroczystość pogrzebowa z ofiarami ze zwierząt i dwunastu młodzieńców trojańskich.
Księga XXIII. Zakończenie wojny trojańskiej
Następnego dnia Achajowie zbierają kości zabitego i składają w złocistej urnie, aby połączyć je później z prochami Achillesa, a na koniec usypują bohaterowi niewielką mogiłę. Pamięć Patroklosa czczą także igrzyskami: uczestnicy rywalizują w ośmiu konkurencjach, m.in. wyścigach rydwanów i biegu.
Księga XXIV. Wykupienie zwłok Hektora
Po zakończeniu igrzysk i bezsennej nocy Achilles, uwiązawszy ciało Hektora przy swoim rydwanie, wlecze je wokół mogiły Patroklosa. Powtarza to przez wiele dni. Apollo głośno czyni bogom wyrzuty, że pozwalają na takie pohańbienie zwłok bohatera. Dwunastego dnia po śmierci Hektora Priam jedzie do obozu Greków, wioząc ze sobą bogaty okup. Wchodzi do namiotu Achillesa, całuje jego ręce i prosi, by zlitował się nad nim przez pamięć o swoim własnym ojcu i wydał ciało Hektora. Gniew Achillesa z wolna ustępuje, więc oddaje zbolałemu starcowi ciało jego syna, które każe kobietom umyć i odziać w nowe szaty. Gości króla, godzi się także na zawarcie rozejmu przeznaczonego na pogrzeb Hektora. Trojanie wznoszą wielki stos, na który przez dziewięć dni zwożą drzewo z lasu, i palą na nim zwłoki syna Priama.
Źródło odniesienia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Iliada
