Główne nurty filozoficzne przez wybrane epoki
Filozofia starożytna
W filozofii starożytnej istnieje wiele różnych poglądów. Jednym z głównych kierunków jest epikureizm, który został założony przez Epikura w IV-III wieku przed naszą erą. Epikureizm propaguje cieszenie się życiem i unikanie cierpienia. Główną zasadą epikurejczyków jest „carpe diem” czyli „chwytaj dzień”, co oznacza, że należy cieszyć się każdą chwilą życia i wykorzystać ją jak najlepiej.
Innym ważnym kierunkiem filozoficznym w starożytności był stoicyzm, którego ojcem jest Zenon z Kiton. Stoicy propagowali kierowanie się zasadą złotego środka, czyli zachowywanie umiaru we wszystkich działaniach. Idealnym człowiekiem według stoików był ten, który przyjmował wszystko, co dzieje się w jego życiu ze spokojem i godnością, zarówno dobre, jak i złe. Postawa ta jest nazywana „stoickim spokojem” i oznacza zachowanie spokoju niezależnie od okoliczności.
Filozofia średniowieczna
W filozofii, sztuce i literaturze średniowiecza istniał jeden bardzo istotny motyw, zwany „tancem śmierci” lub „dance makabre”. Przedstawiał on korowód ludzi z różnych stanów i zawodów, którzy towarzyszą śmierci. Celem tego motywu było przypomnienie ludziom o ich skończoności i ulotności życia.
Różne nurty filozoficzne
Filozofia odrodzenia
Filozofia odrodzenia jest związana z epoką renesansu. Wierzyła w to, że każdy człowiek, niezależnie od swojego miejsca na ziemi, będzie musiał stanąć w obliczu śmierci. Celem życia było dla niej osiągnięcie stanu doskonałości i harmonii z samym sobą i światem.
Filozofia romantyzmu
Romantyzm to epoka charakteryzująca się silnymi emocjami i indywidualizmem. Jednym z ważnych poglądów filozofii romantycznej jest mesjanizm, który głosi, że ludzkość może zostać ocalona przez wybranego człowieka lub pewną zbiorowość. W polskiej literaturze mesjanizm występuje między innymi w utworach Adama Mickiewicza.
Winkelriedyzm
Winkelriedyzm to filozofia, która głosiła, że poprzez zbrojne powstanie Polski, do walki staną też inne narody. Warto dodać, że pogląd ten występował głównie w literaturze polskiej.
Filozofia pozytywizmu
W pozytywizmie ważny był organicyzm, który głosił, że społeczeństwo funkcjonuje niczym organizm, a każdy człowiek ma do spełnienia pewne funkcje. Pozytywiści wierzyli również w ewolucjonizm, czyli to, że świat podlega nieustannym zmianom i udoskonaleniom. Ważny był także determinizm, czyli pogląd mówiący, że na jednostkę i jej życie wpływa wiele czynników od niej niezależnych, takich jak na przykład kraj lub moment historyczny, w którym przyszła na świat.
Filozofia Młodej Polski
Filozofia Młodej Polski to filozofia schyłku wieku, charakteryzująca się dekadentyzmem. Trzej wielcy filozofowie, Schopenhauer, Nietzsche i Bergson, mieli na nią duży wpływ. Filozofia Schopenhauera głosiła jednoczesny pęd do śmierci i miłości oraz poszukiwanie stanu wiecznego szczęścia, czyli nirwany. Nietzsche natomiast głosił filozofię siły i kultu wybitnych jednostek, czyli nadludzi.
Bergsonizm
Bergsonizm to filozofia, która charakteryzuje się wiarą w witalność i siłę życia, ale także uczuciem zwątpienia, wywołanym schyłkiem stulecia. Bergson uważał, że rzeczywistość nie da się uchwycić za pomocą pojęć i że konieczne jest doświadczanie jej bezpośrednio.
Filozofia dwudziestolecia międzywojennego
W dwudziestoleciu międzywojennym, w Polsce panował behawioryzm, który głosił, że poznając człowieka, można go poznać tylko poprzez jego zachowanie, a introspekcja jest niepotrzebna. Równocześnie pojawia się psychoanaliza i Freud, który twierdził, że prawdziwą drogą do poznania człowieka jest odkrycie jego nieświadomości.
Egzystencjalizm
Egzystencjalizm to kolejny ważny nurt filozoficzny, który pojawił się w XX wieku. Egzystencjaliści uważali, że ludzkie życie jest bezcelowe i bezsensowne, a jedynym sposobem na nadanie mu sensu jest indywidualny wysiłek człowieka w budowaniu siebie. Czołowymi przedstawicielami egzystencjalizmu byli Sartre i Camus.
ty oglądasz: Główne nurty filozoficzne – przegląd przez wybrane epoki
