Dramat „Dziady” składa się z trzech części, z których trzecia została ukończona wiosną 1832 roku, gdy Adam Mickiewicz przebywał w Dreźnie. Badacze uważają tę część za arcydzieło polskiego dramatu romantycznego ze względu na połączenie w niej problematyki polityczno-historycznej z metafizyczną. Charakterystyczną cechą tego dramatu jest jego nieciągłość, fragmentaryczność i otwarta, swobodna kompozycja. Losy bohaterów są niedopowiedziane, a żaden z licznych wątków fabularnych nie został ukończony.
W całym cyklu nawiązuje scena IX, czyli obrzęd tytułowych Dziadów. Plan historyczny utworu dzieli się na dwie części: jawną i ukrytą. W części jawnej poeta staje się bezlitosnym analitykiem i krytycznym obserwatorem zaprezentowanej w utworze zbiorowości. Zbiorowość ta dzieli się na „lewą” i „prawą” stronę. W części ukrytej autor zawarł swoją drezdeńską koncepcję martyrologicznej historii Polski. Jedną z cech charakterystycznych dla tej części Dziadów jest mesjanizm, polegający na eksploatowaniu paraleli pomiędzy cierpieniem Jezusa a ofiarą Polaków pozbawionych własnej państwowości i prześladowanych.
Postawa ta wyrażona jest przez Ks. Piotra, który posiada zdolność przewidywania przyszłości. Jego przepowiednie mają charakter optymistyczny, chociaż ich treść jest bardzo nieprecyzyjna. Przeciwieństwem ks. Piotra w utworze jest Konrad, którego cechuje indywidualizm, świadomość własnej wyjątkowości, a nawet duma urastająca do pychy. W utworze autor wykorzystał metafizyczne wątki, aby wyrazić swoją wizję Polski i jej losów.
Źródło odniesienia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dziady_cz%C4%99%C5%9B%C4%87_III
Dziady cz. III – Streszczenie krótkie
Sc. I tzw. więzienna:
Samotny więzień śpi w celi. Nad nim stoi anioł, który przepowiada mu wolność. Więzień budzi się, ale zapowiedź wolności nie cieszy go – wie, że w zniewolonym kraju nikt nie może czuć się wolny. Jest jednak gotów do wielkich czynów, na znak tej gotowości zmienia imię z „Gustaw” na „Konrad”.
Sc. II Wielka Improwizacja:
W celi Konrada, która jest największa, zbierają się w Wigilię inni więźniowie. Tu opowiadają o swoim aresztowaniu, losie bliskich, innych więźniów. Jan Sobolewski opowiada o zsyłce na Syberię kolejnej grupy studentów. Wszyscy zostali oskarżeni o spisek przeciwko carowi, nikt ich nie bronił, śledztwo toczyło się w tajemnicy, zapadły bezprawne i niesprawiedliwe wyroki. Konrad wygłasza Wielką Improwizację – wyraz prometejskiego buntu przeciw takiemu losowi Polaków. Konrad żąda od Boga władzy nad swoim narodem, bo chce go uczynić wielkim. Posuwa się na granicę bluźnierstwa.
Sc. III Egzorcyzmy:
Do celi Konrada wchodzi ksiądz Piotr i odprawia egzorcyzmy, bo Konrad został opanowany przez szatana.
Moralna czystość i pokora księdza w egzorcyzmach
Sc. IV Widzenie Ewy:
W jednym z dworków młoda dziewczyna śni o tym, że stroi kwiatami obraz Matki Boskiej.
Sc. V Widzenie Księdza Piotra:
W swojej celi ksiądz Piotr dostępuje zaszczytu poznania przyszłych losów Polski, która jako „Chrystus narodów” zbawi całą Europę przez swoją ofiarę.
Sc. VI Sen Senatora:
Szatani dręczą Senatora snami.
Sc. VII Salon warszawski:
W Warszawie, w jednym z arystokratycznych salonów ma miejsce spotkanie towarzyskie. Zgromadzone przy stoliku damy narzekają, że odkąd senator Nowosilcow opuścił Warszawę i wyjechał do Wilna, nikt nie potrafi urządzić prawdziwego balu. Zgromadzeni przy drzwiach słuchają historii narodowego męczennika, Cicskiego, którą opowiada Adolf. Scena kończy się znaną charakterystyką Polaków: „nasz naród jak lawa…”.
Sc. VIII Pan Senator (bal u Senatora):
Przed senatorem staje matka Rollisona, pani Rollison, która błaga, by zwrócił jej syna. Senator udaje, że nie wie, o kogo chodzi.
Moralna czystość i pokora księdza pozwala mu zapanować nad diabłem, który zmuszony egzorcyzmami nie tylko opuszcza duszę Konrada, ale mówi, że Rollison – także więzień – może zostać uratowany, jeśli otrzyma przed śmiercią Komunię św.
Tragiczne wydarzenia na balu i spotkanie Konrada z księdzem Piotrem
Potem obiecuje się zająć sprawą. Następnie przesłuchuje księdza Piotra i udaje się na bal. W trakcie balu ginie Doktor, któremu śmierć przepowiedział ksiądz, a pani Rollisonowa wdziera się do sali balowej ze skargą, że jej syna wypchnięto przez okno z celi. Oskarża o to Nowosilcowa. Prowadzony na przesłuchanie Konrad mija się na schodach pałacu Nowosilcowa z księdzem Piotrem, który przepowiada mu wolność i ważną misję.
Sc. IX Noc Dziadów:
Guślarz i tajemnicza kobieta widzą ducha z raną na czole. Kobieta rozpoznaje w nim ukochanego.
ty oglądasz: Dziady część III – Streszczenie krótkie – Adam Mickiewicz
